PORODICA (Saša Radojević, 2015)

Vladimir Kolarić

 

TAJNA CRNE RUKE

 

 

 

Film „Porodica“ (2015) scenariste i reditelja Saše Radojevića počiva na poetičkim i produkcionim strategijama na koje smo već navikli kod ovog autora. Ako su produkcione strategije proizvod želje za autorskom relevantnošću i nezavisnošću, poetičke počivaju najpre na metatekstualnosti, odnosno metafilmičnosti. Ovaj film čak kao da zaokružuje tendencije vidljive u prethodnim Radojevićevim filmovima i predstavlja njihov pre pregled nego sintezu. Tako se film i na sižejnom i na značenjsko-poetskom nivou direktno naslanja na film „Država“ (režija Jelena Marković, scenario S. Radojević), čije su sekvence direktno upisane u novi film, kao i, u manjoj meru, na ovogodišnji film „Žigosana“ istog scenariste i reditelja. Područje metatekstualnosti, pored autocitatnosti i metafilske referencijalnosti, u ovom filmu se proširuje i na polje kućnog filma, kao i performansa.

Kao i u pominjanim filmovima, i ovde konspiracija predstavlja osnovni poetički i dramaturški princip i kod, dok metafilmska slojevitost ima direktan upliv u „svet dela“, odnosno plan dijegetičkog, s tim što su ovde vidljiviji izbor nešto standardnijih i komunikativnijih narativnih i karakterizacijskih postupaka. Glavna upitanost je i dalje u tome kako smo dospeli ovde gde smo, a tu gde smo nam ni najmanje ne prija, odnosno kako je i čijom rukom izgrađena čudovišna struktura distribicije moći koja blokira razvoj svake samosvesne ličnosti, tačnije koja samo postojanje takve ličnosti (pa dakle i ličnosti uopšte) unapred isključuje. Čija se to crna ruka igra životima svih nas, i zašto na to pristajemo, pitani smo. Tim pre što postojanje takve strukture više nije potrebno dokazivati, a na pitanje „ko“ izgleda da nema odgovora, makar onog koji nas ne bi uveo u lavirintski splet pretpostavki i predstava koji po pravilu završava u ideologiji i paranoji, u svakom slučaju u metafizici. Jer gde je podloga one svesti koja bi mogla da raskine okove i konačno nam podari smisao i opravda naše živote? Ne može (više) biti u generaciji, klasi, nacionalnom osećanju, bilo kojoj ideologiji sa Istoka ili Zapada. Može biti u pojedincu. Ne pojedincu nadčoveku, nego ličnosti; na jednoj konkretnosti dakle, a ne apstrakciji. A kako da se ta svest, čija je matrica pojedinac, uopšte realizuje i aktualizuje i tako dovede do promene, jer promene valjda mora biti? Da li je to, ta realizacija aktualizacija i promena (transformacija), uopšte moguća, i da li je to upravo ono za čim ovaj film, ovi filmovi, žude snažnije i čežnjivije od svega drugog, pa i od svake vrste priznanja, od koga god ono dolazilo i čime god bilo verifikovano? I da bez takve žudnje nema života, makar onog vrednog življenja, a samo takav nam valjda i treba.

Ipak, već samo postojanje ovog filma (i ovih filmova), svedoči jedno, ali najvažnije: da odgovora možda i nema, ali da je potrebno delo.

 

(Tekstovi o filmovima čiji je autor ili jedan od autora Saša Radojević, na ovom blogu:

Država: http://www.vladimirkolaric.blogspot.com/2014/03/nevidljivi-film-film-slobode-film.html

Petlja (eksperimentalni, srednjemetražni): http://vladimirkolaric.blogspot.com/2014/12/film-petlja-42-min-milutina-petrovica.html

Petlja (igrani, dugomatražni): http://vladimirkolaric.blogspot.com/2015/02/petlja-74-min-milutina-petrovica.html

Žigosana: http://vladimirkolaric.blogspot.com/2015/06/zigosana-sasa-radojevic-2015.html)